Τι συνέβη με το Facebook και τη «μεγαλύτερη διαρροή προσωπικών δεδομένων
23/03/2018 07:12
Τεράστια ερωτήματα αναφορικά με τη χρήση και τους κανόνες ασφαλείας του Facebook επισκιάζουν την πλέον δημοφιλή πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης, μετά το σκάνδαλο της «μεγαλύτερης διαρροής προσωπικών δεδομένων», πενήντα και πλέον εκατομμυρίων χρηστών από την εταιρεία Cambridge Analytica, τα οποία και φέρεται να χρησιμοποίησε για να βοηθήσει την καμπάνια εκλογής του Ντόναλντ Τραμπ. Έκθετη η Facebook, σε εξηγήσεις καλούν τον Ζάκερμπεργκ Βρετανία, Ευρώπη και ΗΠΑ. Κατακρημνίζεται η εμπιστοσύνη στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης.
.Το σκάνδαλο διαρροής και κατάχρησης προσωπικών δεδομένων τουλάχιστον 50 εκατομμυρίων χρηστών του Facebook από την εταιρεία ανάλυσης δεδομένων, Cambridge Analytica, που έφεραν στο φως ο βρετανικός Guardian και οι αμερικανικοί New York Times ξεκίνησε απλά, όπως κάποιος συνδέεται στην δημοφιλή πλατφόρμα για να χρησιμοποιήσει κάποια εφαρμογή.
«Είναι εντάξει εάν κοιτάξουμε τις πληροφορίες των φίλων σου;» ρώτησε η ένοχη εφαρμογή, για να λάβει την απάντηση που δίνει η πλειοψηφία των χρηστών του μέσου κοινωνικής δικτύωσης, «σίγουρα, γιατί όχι; Θα ήθελα να λάβω αυτό το ικανό ψυχολογικό τεστ» απαντούν οι περισσότεροι. Ακολούθως, μόνο το Facebook ενδιαφέρεται για τις νομικές λεπτομέρειες σχετικά με τις άδειες που έδωσε ο χρήστης.
Όσον αφορά τους υπόλοιπους εμπλεκόμενους, φαίνεται πως τελικά δεν έχει καμία σημασία εάν η εφαρμογή λαμβάνει τα δεδομένα για ερευνητικούς ή για πολιτικούς σκοπούς. Άλλωστε, ο μέσος χρήστης φέρεται να ενδιαφέρεται περισσότερο για την ευκολία παρά για το απόρρητο.
Η εταιρεία ανάλυσης δεδομένων Cambridge Analytica, που συνεργάστηκε με την καμπάνια του Τραμπ και την εκστρατεία υπέρ του Brexit, συγκέντρωσε πληροφορίες για τουλάχιστον 50 εκατομμύρια προφίλ Αμερικανών ψηφοφόρων στο Facebook, σε μία από τις μεγαλύτερες παραβιάσεις δεδομένων του τεχνολογικού κολοσσού. Υπογραμμίζεται πως η συγκεκριμένη εταιρεία άνηκε στον δισεκατομμυριούχο και καθοδηγούμενο από τον -τότε- βασικό σύμβουλο του Τραμπ, Στιβ Μπάνον.
Τα δεδομένα αυτά, η εταιρεία φέρεται να τα χρησιμοποίησε για να δημιουργήσει ένα πανίσχυρο πρόγραμμα λογισμικού για την πρόβλεψη και την επιρροή των ψηφοφόρων, με τον δυνητικό αντίκτυπο στις τελευταίες αμερικανικές εκλογές να εκτιμάται μεγάλος.
Το σκάνδαλο με απλά λόγια
Το 2014, ο Αλεξάνταρ Κόγκαν, ακαδημαϊκός ρωσικής καταγωγής από το Πανεπιστήμιο του Cambridge στο Ηνωμένο Βασίλειο, δημιούργησε μια εφαρμογή για το Facebook, η οποία πλήρωνε εκατοντάδες χιλιάδες χρήστες για να απαντήσουν σε ένα ψυχολογικό τεστ.
Σύμφωνα με τον Guardian, τα προσωπικά δεδομένα συλλέχθηκαν μέσω μιας εφαρμογής που ονομάζεται «thisisyourdigitallife», που δημιουργήθηκε από τον ψυχολόγο ερευνητή Κόγκαν, ξεχωριστά από την εργασία του στο Πανεπιστήμιο του Cambridge. Μέσω της εταιρείας Global Science Research (GSR) και σε συνεργασία με την Cambridge Analytica, εκατοντάδες χιλιάδες χρήστες καλούνταν να απαντήσουν σε ένα τεστ προσωπικότητας, στο πλαίσιο του οποίου συμφώνησαν να συλλεγούν τα δεδομένα τους για ακαδημαϊκή χρήση.
Ωστόσο, στην πραγματικότητα, η εφαρμογή συγκέντρωνε επίσης τις πληροφορίες των φίλων οποιουδήποτε απαντούσε στο τεστ. Έτσι, καταφέρνοντας να πείσει 270.000 ανθρώπους να απαντήσουν το τεστ, κατάφερε να αποκτήσει πρόσβαση στα προσωπικά δεδομένα 50 εκατομμυρίων προφίλ, δημιουργώντας μια τεράστια δεξαμενή προσωπικών δεδομένων.
Ακολούθως, ο Κόγκαν πούλησε τα δεδομένα στην Cambridge Analytica. Πώληση για την οποία το Facebook ισχυρίζεται πως υπήρξε παραβίαση των όρων χρήσης, καθώς υποτίθεται πως δεν επέτρεπε στην εφαρμογή να χρησιμοποιήσει τα στοιχεία για εμπορικούς σκοπούς. Κατά τον πληροφοριοδότη που έκαψε την Cambridge Analytica, Κρίστοφερ Γουίλι, η επιχείρηση «έσπασε το Facebook» εξ ονόματος του Στίβεν Μπάνον.
Όπως περιγράφει η βρετανική εφημερίδα, ο πληροφοριοδότης αποκάλυψε στο Observer πως η Cambridge Analytica χρησιμοποίησε τα προσωπικά δεδομένα που είχαν ληφθεί χωρίς εξουσιοδότηση στις αρχές του 2014, για να δημιουργήσει ένα σύστημα που θα μπορούσε να φτιάξει το προφίλ μεμονωμένων ψηφοφόρων. Σκοπός, να στοχεύσουν με εξατομικευμένες πολιτικές διαφημίσεις.
«Εκμεταλλευτήκαμε το Facebook για να συλλέξουμε εκατομμύρια προφίλ ανθρώπων. Και χτίσαμε μοντέλα για να εκμεταλλευτούμε αυτά που γνωρίζαμε, και να στοχεύσουμε σε όσα . Αυτή ήταν η βάση στην οποία εδράστηκε ολόκληρη η εταιρεία» δηλώνει ο Κρίστοφερ Γουίλι, ο οποίος σύμφωνα με τον Observer, εργάστηκε σε ακαδημαϊκό πανεπιστήμιο του Cambridge για να αποκτήσει τα δεδομένα.
Σημειώνεται πως τα έγγραφα που φέρεται να είδε ο Observer, επιβεβαιώνονται και από μία δήλωση του Facebook, που είχε αποκαλύψει μία άνευ προηγουμένου διαρροή δεδομένων στα τέλη του 2015. Ωστόσο, υπογραμμίζεται πως εκείνη την εποχή δεν ενημέρωσε τους χρήστες, και φέρεται να έλαβε μόνον περιορισμένα μέτρα για να εξασφαλίσει την ιδιωτικότητα των πληροφοριών περισσότερων από 50 εκατομμυρίων χρηστών.
«Οι κανόνες δεν μετράνε γι' αυτούς. Για εκείνους, αυτός είναι ένας πόλεμος και όλα είναι δίκαια» σχολιάζει την υπόθεση στους New York Times, ενώ παρακάτω τονίζει «αυτοί θέλουν να διεξάγουν έναν πόλεμο κουλτούρας στην Αμερική. Η Cambridge Analytica υποτίθεται πως θα ήταν το βαρύ πυροβολικό τους σε αυτόν τον πόλεμο».
Βρετανία καλεί Ζάκερμπεργκ
Όπως ήταν αναμενόμενο, το ξέσπασμα του σκανδάλου κινητοποίησε ελεγκτικές αρχές σε όλο τον κόσμο, με πρώτη και καλύτερη τη Βρετανία, που κάλεσε τον ισχυρό άνδρα του Facebook, Μαρκ Ζάκερμπεργκ, να δώσει εξηγήσεις ενώπιων επιτροπής του βρετανικού κοινοβουλίου.
«Ερευνούμε κατά πόσο η Facebook ασφάλισε και προστάτευσε τις προσωπικές πληροφορίες στην πλατφόρμα και κατά πόσο, όταν ανακάλυψαν την απώλεια των δεδομένων, ενήργησαν δραστικά και κατά πόσο ήταν ενήμερος ο κόσμος», δήλωσε η Ελίζαμπεθ Ντέναμ, επικεφαλής της Βρετανικής Επιτροπής Πληροφοριών στο ραδιόφωνο του BBC, όπως μεταδίδει το Αθηναϊκό Πρακτορείο.
Στο Λονδίνο, ο επικεφαλής της διακομματικής κοινοβουλευτικής επιτροπής για τα μέσα ενημέρωσης επίσης απέστειλε επιστολή στον Ζάκερμπεργκ, ζητώντας πληροφορίες.
«Η επιτροπή έχει ζητήσει επανειλημμένα από το Facebook να διευκρινίσει πώς οι εταιρίες αποκτούν και διατηρούν τα στοιχεία των χρηστών από το σάιτ τους και ειδικά εάν αυτά τα δεδομένων λαμβάνονται χωρίς τη συγκατάθεσή τους. Οι επίσημες απαντήσεις τους συστηματικά υποτιμούν αυτό τον κίνδυνο και είναι παραπλανητικές», ανέφερε ο επικεφαλής της επιτροπής Ντέμιαν Κόλινς. Η επιτροπή αναμένει την απάντησή του Ζάκερμπεργκ έως τη Δευτέρα 26 Μαρτίου, σύμφωνα με την επιστολή.
Σύμφωνα με ανακοίνωση του Facebook την Τετάρτη, η εταιρία δηλώνει «σοκαρισμένη που εξαπατήθηκε» γα τη χρήση προσωπικών δεδομένων των χρηστών της από την Cambridge Analytica, και τονίζει ότι «κατανοεί τη σοβαρότητα του προβλήματος».
Αυξανόμενες αντιδράσεις στις ΗΠΑ
Ωστόσο, τα προβλήματα του Ζάκεμπεργκ με τις βρετανικές αρχές δεν είναι τα μόνα, καθώς ήδη δέχεται πιέσεις για να δώσει εξηγήσεις και στις ΗΠΑ, καθώς θα κληθεί να καταθέσει και στην αρμόδια επιτροπή της Γερουσίας, ενώ στο πόδι βρίσκονται και οι ευρωπαϊκές αρχές.
Ήδη, όπως έχει γίνει γνωστό, ο επικεφαλής του Facebook αναμένεται να ενημερώσει την Πέμπτη στελέχη της Γερουσίας και της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ.
Εκπρόσωπος της Επιτροπής Ενέργειας και Εμπορίου της Βουλής των Αντιπροσώπων, καθώς και ένας βοηθός στη Γερουσία επιβεβαίωσαν ότι θα γίνει αυτή η ενημέρωση, Επίσης έχει γίνει γνωστό πως η γενική εισαγγελέας της Μασαχουσέτης ανακοίνωσε την έναρξη έρευνας.
«Οι κάτοικοι της Μασαχουσέτης δικαιούνται να λάβουν αμέσως απαντήσεις από το Facebook και την Cambridge Analytica. Ξεκινούμε έρευνα», δήλωσε η εισαγγελέας Μόρα Χίλεϊ μέσω του Twitter, ενώ έρευνα φέρεται ήδη να διεξάγει και η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου (FTC).
Ο κρατικός οργανισμός που είναι αρμόδιος για την προστασία των καταναλωτών και του ανταγωνισμού, έχει στόχο να επιβεβαιώσει αν το Facebook τήρησε τη δέσμευσή του να ζητεί πρώτα τη σύμφωνη γνώμη των χρηστών του προτού συγκεντρώσει τα προσωπικά τους δεδομένα και τα μοιραστεί με άλλες εταιρείες, σύμφωνα με δημοσίευμα της Wall Street Journal.
Στην περίπτωση που η FTC καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο ιστότοπος κοινωνικής δικτύωσης προέβη σε παρατυπίες, ενδέχεται να του επιβάλει πρόστιμο 40.000 δολαρίων για κάθε παραβίαση που θα εντοπίσει, επισημαίνει η Washington Post.
«Καλωσορίζει» τις έρευνες ο Τραμπ
«Ο πρόεδρος πιστεύει πως η ιδιωτικότητα των Αμερικανών πρέπει να προστατεύεται. Ξέρετε, αν το Κογκρέσο θέλει να εξετάσει το θέμα ή θέλουν να το εξετάσουν άλλες υπηρεσίες, το καλωσορίζουμε», δήλωσε στο Fox News Channel ο αναπληρωτής γραμματέας Τύπου του Λευκού Οίκου Ρατζ Σαχ, όταν ερωτήθηκε αν ο επικεφαλής του Facebook Μαρκ Ζάκερμπεργκ θα πρέπει να καταθέσει ενώπιον του Κογκρέσου για τις πληροφορίες αυτές, που έχουν εξοργίσει τόσο αμερικανούς κοινοβουλευτικούς όσο και διεθνείς ρυθμιστικές αρχές.
«Χωρίς να ξέρουμε τις λεπτομέρειες, είναι δύσκολο να πούμε αν ένα άτομο θα πρέπει να καταθέσει, όμως υποστηρίζουμε την ιδιωτικότητα των αμερικανών πολιτών», δήλωσε ο Σαχ.
«Ευρεία έρευνα» ετοιμάζει η Ευρώπη
Στο μεταξύ, στις αντιδράσεις μετά τις αποκαλύψεις προστίθονται και αυτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία φέρεται να εξετάζει τα στοιχεία που έχουν προκύψει μέχρι στιγμής.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Αντόνιο Ταγιάνι δήλωσε την περασμένη Δευτέρα πως οι ευρωβουλευτές θα «ερευνήσουν ευρέως» αυτή την «απαράδεκτη παραβίαση του δικαιώματος στον εμπιστευτικό χαρακτήρα των δεδομένων» που αποκαλύφθηκε, ενώ το θέμα βρίσκεται στην ατζέντα συνεδρίασης των αρχών αυτών στις Βρυξέλλες, ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Όπως αναφέρεται, εξηγήσεις από τον Ζάκερμπεργκ αναμένεται να ζητήσει και η Κομισιόν.
Οι αρχές που είναι αρμόδιες για την προστασία των δεδομένων στις χώρες της ΕΕ «θα συζητήσουν το θέμα στη διάρκεια συνεδρίασης», σήμερα στις Βρυξέλλες, της «G29», του οργάνου της ευρωπαϊκής συνεργασίας, ανακοίνωσε η Επιτροπή, η οποία επιθυμεί οι αρχές αυτές να αρχίσουν έρευνα, όπως έκαναν και στην υπόθεση που αφορά την εταιρεία Uber.
Η Ευρωπαία επίτροπος αρμόδια για την προστασία των δεδομένων, Βέρα Ζουροβά, βρίσκεται σήμερα στις ΗΠΑ στο πλαίσιο τακτικών επαφών με την αμερικανική κυβέρνηση. «Η ομάδα της είναι σε επαφή με τη Facebook για να συζητήσουν την υπόθεση με την εταιρεία», ανέφερε η Επιτροπή.
«Πότε ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ θα δώσει εξηγήσεις για το τι συνέβη με τα δεδομένα μας;», έγραψε σήμερα στο Twitter ο φιλελεύθερος ευρωβουλευτής Γκι Φέρχοφστατ, πρώην πρωθυπουργός του Βελγίου.
Μία ακόμη σημαντική αντίδραση, ήταν αυτή της ευρωπαϊκής ομοσπονδίας ενώσεων καταναλωτών, Beuc, που κάλεσε την Τρίτη τις ευρωπαϊκές αρχές να διεξαγάγουν έρευνες.
«Η συμπεριφορά της Facebook κατέστη δυνατή μόνο επειδή, όπως η Google, λειτουργεί πάνω σ' ένα εμπορικό μοντέλο διαρκούς παρακολούθησης των καταναλωτών για να τροφοδοτεί τον συμπεριφορικό διαφημιστικό μηχανισμό της», σχολίασε ο εκπρόσωπος της ομοσπονδίας Γκιγέρμο Μπέλτρα.
Έπεσε το μεγάλο κεφάλι τη Cambridge Analytica
Στο μεταξύ, η Cambridge Analytica ανακοίνωσε την Τρίτη την αποπομπή του επικεφαλής της Αλεξάντερ Νιξ, ο οποίος σε δηλώσεις του που καταγράφηκαν μυστικά από το Channel 4 συζήτησε τρόπους με τους οποίους η εταιρεία μπορεί να βοηθά τους πελάτες της να αλλάξουν την τροπή προεκλογικών εκστρατειών.
«Τα πρόσφατα σχόλια του Νιξ που καταγράφηκαν μυστικά από το Channel 4 και άλλες καταγγελίες δεν εκπροσωπούν τις αξίες της ή τη δράση της εταιρείας και η αποπομπή του αντικατοπτρίζει τη σοβαρότητα με την οποία αντιμετωπίζουμε τις παραβιάσεις αυτές», ανακοίνωσε το διοικητικό συμβούλιο της Cambridge Analytica.
Οι εν λόγω δηλώσεις του Νιξ μεταδόθηκαν τη Δευτέρα και την Τρίτη από το βρετανικό τηλεοπτικό δίκτυο. Ο επικεφαλής της Cambridge Analytica εμφανίζεται να απαντά στις ερωτήσεις ενός δημοσιογράφου που τον καταγράφει με κρυφή κάμερα.
Σε αυτό το βίντεο ο Νιξ επαίρεται για τον ρόλο που διαδραμάτισε η εταιρεία του στην προεκλογική εκστρατεία των ΗΠΑ υπέρ του Ντόναλντ Τραμπ. «Διευθύναμε την ψηφιακή του εκστρατεία», τονίζει.
Μάλιστα εξηγεί και το σύστημα ηλεκτρονικής επικοινωνίας που χρησιμοποιεί η εταιρεία, το οποίο φροντίζει να καταστρέφονται τα mails. «Δεν υπάρχει καμία απόδειξη, κανένα γραπτό ίχνος, τίποτα».
Εξάλλου ο Νιξ επισημαίνει στο βίντεο ότι δεν υπάρχει κίνδυνος οι Αμερικανοί κοινοβουλευτικοί να αποκαλύψουν τις δραστηριότητες της Cambridge Analytica. «Είναι πολιτικοί, όχι τεχνικοί. Δεν κατανοούν πώς γίνεται» σημειώνει, κατά τραγική ειρωνεία.
#Deletefacebook
Στο μεταξύ, ο καταιγισμός αποκαλύψεων και θεσμικών αντιδράσεων έχει προκαλέσει στα κοινωνικά δίκτυα ένα κύμα δυσαρέσκειας για το Facebook, ενώ το hastag #deletefacebook λαμβάνει διαστάσεις κινήματος.
Από την πρώτη στιγμή που ξέσπασε το σκάνδαλο, αρκετά μέσα ενημέρωσης προχώρησαν στη δημοσίευση οδηγών ενημέρωσης για τη μόνιμη διαγραφή του λογαριασμού ενός χρήστη στο Facebook, ενώ αξίζει να σημειωθεί πως μεταξύ των υποστηρικτών της πρωτοβουλίας βρίσκεται και ο συνιδρυτής της WhatsApp, που αγοράστηκε από το Facebook έναντι 19 δισ. δολαρίων το 2014.
Όπως μεταδίδει ο Guardian, οι αντιδράσεις έχουν τρομάξει τους επενδυτές, με αποτέλεσμα οι μετοχές της εταιρείας να έχουν μειωθεί περισσότερο από 9% τις τελευταίες δύο ημέρες, εξαφανίζοντας περισσότερα από 50 δισ. δολάρια από το μέγεθος της εταιρείας.
Πλήθος ερωτημάτων για το Facebook
Σημειώνεται πως, σύμφωνα με το Bloomberg, αντίστοιχη χρήση δεδομένων φέρεται να είχε κάνει το 2012 και ο Μπαράκ Ομπάμα στις προηγούμενες εκλογές, όταν ο πρώην πρόεδρος φέρεται να ζήτησε την υποστήριξη της πλατφόρμας για να ασκήσει επιρροή σε έξι τύπους ανθρώπων. Έτσι, μέσω 600.000 προφίλ κατάφερε να βρει πρόσβαση σε 5 εκατομμύρια χρήστες, καταφέρνοντας σύμφωνα με τα στοιχεία που επικαλείται από την καμπάνια εκλογής του προηγούμενου προέδρου, να πείσει τουλάχιστον έναν στους πέντε να πάνε να ψηφίσουν.
Δεν έχει γίνει σαφές με ποιον τρόπο τελικά η καμπάνια του Ομπάμα χρησιμοποίησε τα παραπάνω δεδομένα, ωστόσο οι αναλυτές διαφοροποιούν την περίπτωση Τραμπ, σημειώνοντας πως η καμπάνια του κινήθηκε εκτός πλαισίου των παροχών που προσφέρει το Facebook. Τονίζεται επίσης πως από πουθενά δεν προκύπτει πως ο Τραμπ χρησιμοποίησε τα δεδομένα δεκάδων εκατομμυρίων χρηστών για λόγους όπως αυτοί που φέρεται να το έκανε ο Ομπάμα.
Ουσιαστικά, η προφανής διαφορά των δύο περιπτώσεων, είναι πως η καμπάνια του Ομπάμα στηρίχθηκε στις παροχές που προσφέρει το Facebook σε πελάτες, ενώ του Τραμπ επιχείρησε να χρησιμοποιήσει τα εργαλεία του μέσω της πλαγίας οδού της Cambridge Analytica.
Εκείνο που θα πρέπει επίσης να υπογραμμιστεί και στο οποίο καταλήγουν πολλά από τα διεθνή πρακτορεία, είναι πως σύμφωνα με πλήθος μελετών, ενδεχομένως η όλη επιχείρηση της Cambridge Analytica να είχε όφελος για τον Τραμπ, καθώς έχει αποδειχτεί πως οι διαφημίσεις του Facebook μπορούν να λειτουργήσουν αρκετά θετικά για επιχειρήσεις.
Ωστόσο, το βαθύτερο ζήτημα που προκύπτει από το τεράστιο αυτό σκάνδαλο, είναι η συλλογή προσωπικών δεδομένων από την δημοφιλή πλατφόρμα και τα εργαλεία που προσφέρει στη διάθεση των πελατών της, τα οποία θα πρέπει να είναι ο στόχος ελέγχου και προστασίας, τόσο από την άποψη της πολιτικής ζωής, όσο και της πολιτικής διαφάνειας.
Πηγή https:/